3 - MUSTAFA FEHMİ GERÇEKER
Mustafa Fehmi GERÇEKER
1868 yılında Mihaliç’te (Karacabey) doğdu. Babası Karamanoğulları soyundan Seyit Ahmet'in oğlu ve sesi güzel olduğu için Bülbül Efendi ismiyle tanınan Hafız Mehmet Emin, annesi Karacabey eşrafından Nizam Mehmet'in kızı Fatma'dır. 1887 yılında Rüştiyeyi Karacabey’de tamamladıktan sonra İstanbul’un Laleli (Koska) semtinde bulunan Mustafa Çelebi Medresesi’ne kaydolmuş ve 1900 yılında Fatih Camii Dersiamlarından Alasonyalı Hacı Ali Zeynelabidin Efendi'den müderris icazeti alarak Mihaliç'e (Karacabey) dönmüştür.
Karacabey’de halk tarafından kurulan medresede müderrislik yapmaya başladı. 1906 yılında ilçenin Evkaf Komisyonu başkanlığına getirildi. Aynı yıl Bursalı Tahir Beyin desteği ve yönlendirmesiyle İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin Karacabey şubesini kurdu. 1910'da halkın seçimi ile Karacabey müftülüğüne atandı. Bir taraftan da Murat Hüdavendigar Camiinin (Karacabey Ulu Cami) imamlığını yaptı. Ancak, İstanbul'da Hürriyet ve İtilaf Fırkasının etkin konuma gelmesiyle İttihatçı olduğu için 1919'da Damat Ferit Paşa’nın sadrazamlığı döneminde şeyhülislam Mustafa Sabri tarafından müftülük ve Evkaf Komisyonu başkanlığı görevlerinden azledildi.
Yunan ordusunun İzmir'e asker çıkardığı günlerde, Karacabey Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'ni kurdu ve başkanlığını üstlendi. Sivas Kongresinden sonra Ankara'ya gelmiş olan Heyet-i Temsiliye Reisi Mustafa Kemal Paşa'dan, Ankara'da kurulacak Büyük Millet Meclisi için Bursa'dan beş milletvekili istendiğine dair telgraf gelir. Bir milletvekilliği Karacabey'e ayrılmıştır. Bu gelişme üzerine Karacabey Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti üyeleri, 3 Nisan 1920 günü belediye salonunda toplanmış ve yaptıkları görüşme neticesinde Mustafa Fehmi Bey'i Karacabey kontenjanından Bursa milletvekili seçmişlerdir. Mustafa Fehmi Bey, ertesi gün Ankara'ya gitmiştir. 23 Nisan 1920 yılında Hacı Bayram Camiinde topluca kılınan Cuma namazı sonrası, meclis binası önüne yurdun çeşitli yerlerinden gelmiş olan milletvekillerinin önünde, I. TBMM’nin açılış duasını yapan Mustafa Fehmi Efendi’dir.
TBMM’nin ilk Şeriye ve Evkaf Vekili (kanunların şeriata uygunluğunu denetleyen bakanlık) olup 4 Mayıs 1920 – 22 Nisan 1922 yılları arasında I. II. ve III. İcra Vekilleri Heyeti’nde görev almıştır. 15 Haziran 1920 yılında Damat Ferit hükümetinin kurduğu Nemrut Mustafa Divan-ı Harbi tarafından “Kuvay-ı Milliye namı altında çıkarılan fitne ve fesadın hazırlayıcı ve teşvikçilerinden oldukları” iddiası ile 16 kişiyle birlikte idam cezasına mahkûm edildi. TBMM'de 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. ve 8. dönemlerde 1920'den 1950'ye yani ölümüne kadar, 30 yıl boyunca Bursa milletvekilliği yapmıştır.
İslam hukuku alanında, özellikle fıkıh, tefsir ve kelamda uzmanı olan Mustafa Fehmi Bey’in Hilye-i Fahr-i Âlem (1944) adlı manzum bir kitabı vardır. Anıları “Karacabey’den Ankara’ya” (1982) adıyla yayımlandı.
8 çocuğu olmuştur. Oğullarından Mehmet Tevfik Gerçeker, 1960'lı yıllarda vekâleten Danıştay Başkanlığı, Anayasa Mahkemesi üyeliği ve Diyanet İşleri Başkanlığı gibi üst düzey görevler yapmıştır.
Kaynakça
Fahri Çoker; Türk Parlamento Tarihi (Milli Mücadele ve TBMM I. Dönem 1919-1923), III. Cilt, Türkiye Büyük Millet Meclisi Vakfı Yayınları, s. 227, 228
https://tr.wikipedia.org/wiki/Mustafa_Fehmi_Ger%C3%A7eker
Adnan Menderes KAYA