ATASÖZLERİ
ATASÖZLERİ
1-El mi yaman bey mi yaman; El yaman beyim el yaman.
2-Yağmuru yel azdırır. İnsanı el azdırır.
3-Gece Açık, Gündüz Bulanık, Yıl Azgını, Gözü Gö Benzi Sarı, Kul Azgını. (Bu deyim yöre de genellikle Çerkezler için kullanılmıştır.)
4-Fireze Bas Kar’a Bas.
5-Eceli Gelmiş Öküz Göpe Sıçarmış.
6-Bakmaz Ardının Sansağana (Çakıldak) Çıkar Dağın Yükseğine.
7-Öküz Olmadan Göpe Sıçılmaz.
8-Yorgan Kalkmadan Döşek Kalkmaz.
9-Çuval Dibinden Açılmaz.
10-Arkasında Bir Batman Çakıldak, Hasan Dağına Oduna Gider.
11-Eşeğin Yükünü Sıpaya Yüklersen Sıpa Yatar.
12-Yayladaki Yoğurda Güzle de Mantı Kesme.
13-Ark Altından Tarla Bağışlama.
14-Güneş Çarığı Sıkar, Çarık Ayağı Sıkar.
15-El Elin Yitiğini Türkü Çağırarak Arar.
16-At İzi İt İzine Karışmış.
17-İt İte Buyurur. İt de Kuyruğuna Buyurur.
18-Piç Atın Ayağı Altında Gezilmez.
19-Piç Atın Ne Zaman Depeceği Belli Olmaz.
20-İt ite buyurur; İt de kuyruğuna buyurur
21- Can çıkmazsa huy çıkmaz.
22-Yükünü yükseğe yığma.
23-İşe beli inmemek
24-Kuru yere kurt düşürme.
25-Gelin geldi de Kele Kele demesi mi kaldı?
26-Nerde çokluk orda bokluk.
27-Gezen pabuç bok getirir.
28-Su uyur düşman uyumaz.
29-İtin ayağını taşdan mı esirgiyorsun?
30-Acemi nalbant işi Kürt eşeğinde beller.
31-Piç atın ayağı altında gezilmez.
32-At garnından yiğit burnundan belli olur.
33-Düğün kemiğiyle it etlenmez.
34-Eceli Gelmiş İt Cami Duvarına İşer.
35-Caminin mumunu yiyen püsüğün gözü kızarır.
36-Öküzden önce köy göçmez.
37-Deveye boynun neden eğri demişler o da demiş ki nerem doğru
38-El şeyiyle aygırlık yapılmaz.
39-El atına binen düğün ya da bayram günü iner.
40-Elden gelen öğün olmaz o da vaktinde bulunmaz.
41-Eldeki yara duvardaki goğsuk.
42-Eldeki yara duvardaki delik.
43-Sende yoksa elde de yok.
44-Gelin binmiş deveye gör kısmeti nereye.
45-Deveyi yardan atan bir tutam ot.
46-Deve büyük ama eşşeğin arkasından yürür.
47-Zaman olur ki deve bir pulayken gücün yetmez. Ama zaman olur ki bin pulayken bin tane alırsın.
48-Eşşek hoşaftan ne anlar suyunu içer denesini saçar.
49-Eşşeği tavlaya çekmeyle at olmaz.
50-İt bok yemekten vazgeçmez.
51-Öküz olacak buzağı boyunduruğa sürünmesinden belli olur.
52-Deli deliyi görünce deyneğini saklar.
53-Deli deliyi fakı ölüyü sever.
54-Ben sizin köyün delisini bilirim, gelir bizim köyün delisini bulur.
55-Hacı hacıyı Mekke’de hoca hocayı Tekkede bulur.
56-Diyarmende denesi yok. Nöbet için kafasını yardırır.
57-Köze basmış aptal gimi dolanma.
58-Boguna basmış ağa gimi dolanma.
59-İt iti dalamaz.
60-Öküz öküzün boynuzunda çamur görmezse kızışmaz.
61-Öküz öküzü öndücünen gaşır.
62-İt yaza çıkar derisi ne çeker.
63-İti öldürmeden gorgutması iyidir.
64-Hele ite bak yattığı yere bak.
65-İt kağnı gölgesinde yatarda kendi gölgesi sanarmış.
66-İtinen gölge mi pölüşüyon.
67-İtin eli yüzü olmaz.
68-Bıçak sapını yonmaz.
69-Yediğin sufraya bıçak sokulmaz.
70-Isıracak it dişini göstermez.
71-Asıl azmaz bal kokmaz. Kokarsa yağ kokar aslı ayrandır.
72-Otu çek köküne bak.
73-Kurttan kuzu doğmaz.
74-Kargaya yavrusu şahan görünür.
75-Kurt’a kuzu ısmarlanmaz.
76-Goyunu güden Kurdu görür
77-Kurt’a neden boynun kalın demişler. Kendi avımı kendim alırım demiş.
78-Kurt kocayanını besler.
79-Aç it fırın yarar.
80-Sıpalı eşşek yığın dağıtır.
81-Kurt kocayınca itin maskarası olur.
82-Goyur kuzuyu anasını bulur.
83-Suyun ağır akanı insanın yere bakanı tehlikelidir.
84-Ağalık vermeyinen, yiğitlik vurmayınan olur.
85-Ağanın eli tutulmaz.
86-Yorgan kalkmadan döşek kalkmaz. Hikâyesi nedir?
87-Yayılımı yatağından ırahat geldi.
88-Döşeği ağır geldi.
89-Dağ dağa kavuşmaz insan insana kavuşur.
90-Keçinin çıktığı yere oğlağıda çıkar.
91-Usul atın çiftesi yaman olur.
92-Davşan dağa küsmüş, dağın haberi olmamış.
93-Garanlıkta göz edilmez.
94-Misafirin kötüsü ev sahibini buyur eder.
95-Deli kendini ölüynen, düğünde belli eder.
96-Dink beygiri gimi dönme.
97-Yarım doktur candan, yarım hoca dinden eder.
98-El öpmeenen ağız pislenmez.
99-Kazan mı kalaylıyon göt mü sallıyon.
100-Eli işde gözü oynaşda.
101-Çalıya vurmayınca cücük çıkmaz.
102-Yavuz itin yarası eksik olmaz.
103-Yiğidin anası tez ağlar.
104-Su testisi suyolunda kırılır.
105-Alma mazlumun ahını, gökden indirir şahını.
106-Damdan düşersen damdan düşeni bul.
107-Leylek benim neden kuşum yazın gelir güzün gider.
108-Bin bilirsen bir bilene danış.
109-İte gem vurmayınan at olmaz.
110-Erkeğin kaşı çatığı, kadının döşü bitiği.
111-Boşanan kadının topuğuna bakılmaz.
112-Dağda danamı düvenin ahırda ineğini döverim.
113-Eşşeğe binen osuruğuna katlanır.
114-Sevmediği sıpaya yem takmaz.
115-Kıymatsız osuruk dona sıçırtır.
116-Misafir ırızgısını getirir.
117-Evini temiz tut elin gelir, Kendini temiz tut ölüm gelir.
118-Etme gulum bulursun zulüm.
119-Kabına ne doğrarsan kabında çıkar.
120-Bir it ne yerse onu sıçar.
121-Akılsız başın belasını sefil taban çeker.
122-Aklım olsa da kara deve gadağı alsa.
123-Heelece kız öylecee gelin.
124-Çıbığken çıtılamayan ağaçken kütülemez.
125-At binicisine göre kişner.
126-Temiz arktan pis su gelmez.
127-Ossurgan göte çavdar çöreği bahana.
128-Oklağadan varmağ saca, ne götünen gediciğ haca.
129-Adamı önünden vurmuşlar vay arkam demiş.
130-Katıraan gaynamayınan olur mu şeker, cinsi batasıca cinsine çeker.
Gö: Mavi, masmavi. Gök, gökyüzü.
Firez: 1. Ekin. 2. Yeni çıkmağa başlamış ekin. 3. Biçilmiş tarlada kalan tahıl kökleri, anız. 4. Harman süpürgesi yapılan ot. 5. Ocakta odunları tutuşturmak için kullanılan kuru ot, ve ince dallar.
Göp: 1. Kağnının arkasındaki tahta. 2. Kağnının önündeki tahta. 3. Kağnının ön ve arka tarafındaki tahta.
Sıçmak: 1. Dışkıyı vücuttan dışarı atmak. 2. Bozmak, berbat etmek.
Çakıldak: Koyunların kuyruklarının altına yapışıp kuruyan pislik.
Yorgan: Yatakta örtünmeye yarayan, içi pamuk, yün vb. şeylerle doldurularak dikilmiş geniş örtü.
Döşek: 1. Yatak. 2. Kağnıda üzerine eşya konulan kalın ağaç direk. 3. Kağnının yük konulan tahta kısmı.
Batman: Sekiz kiloluk eski bir ağırlık ölçüsü
Yitik: 1. Kayıp olan şey. 2. Kaybedilmiş, yitirilmiş.
Depmek: 1. Tekme atmak, tekmelemek. 2. Tepmek, çifte atmak. 3. Çiğnemek, ezmek.
Püsük: Pisi, kedi.
Öğün: 1. Kez, defa. 2. Yemek vakti.
Goğsuk: Oyuk, delik, boşluk.
Yar: Uçurum, yâr, sevgili
Pul: Para.
Tavla: At ahırı.
Fakı: Hoca.
Diyarmen: Değirmen.
Gimi: gibi.
Dalamak: 1. Köpek, kurt vb. hayvanların dişlemesi, ısırması.
Kızışma: Girişme, saldırma.
Öndünc: İleride geri verilmek veya alınmak şartıyla alınan veya verilen şey. Ödünç.
Pölüşmet: Paylaşmak.
Yonmak: Yontmak, düzeltmek..
Sufra: Sofra.
Ismarlamak: Bir şeyin yapılmasını veya getirilmesini, bu işlerle uğraşan birine söylemek, sipariş etmek.
Goyurmak: Salıvermek, bırakmak, koyvermek.
Usul: Yavaş, sessiz, sakin
Dink: Tahılın kabuğunu yumuşatmaya ve ayırmaya yarayan , hayvanın çevirdiği büyük taş silindir.
Oynaş: Aralarında toplumca hoş karşılanmayan ilişkiler bulunan kadın veya erkekten her biri.
Heelece: Nasıl.