10 - Kara Saban

Kara Saban:

Aşiretler, kara sabanı ilk kez toprağı işlemeye başladıkları zaman tanımışlardır. Kara saban onların hayatında toprağı karıştırmaya başladıkları günden beri vardır. Nerde ise kağnı ile yaşıttır. Kara sabanın ucundaki demiri hariç her tarafı baştanbaşa ağaçtandır. Kara saban; saban, tutak, ok, kılıç, bir de vizzik’ten oluşur. Saban kısmı meşe veya armut ağacından yapılır ise çok makbul olur; zira bu ağaçlardan yapılanlar dayanıklı olur ve kolay kolay yıpranmazlar. Ok, oldukça hafif kuru ağaçtan olur. Tutak da yine hafif bir ağaçtan yapılır; bir metre yüksekliğindedir ve sabanın sağa sola sallanmadan düz bir şekilde götürülmesini sağlar. Saban olan kısmın ucuna çift demiri denilen bir demir takılır. Bu demirin bir tarafı kovan gibi olup bu kısım sabanın ucuna takılır, diğer tarafı da oldukça sivri ve keskin olduğundan sabanın önünü açarak toprağı yırtıp ilerlemesine kolaylık sağlar. Kılıç ise sabanın toprağa derin yahut da soya (yufka) batmasını sağlar. Kılıç, yarım metre uzunluğunda, dört parmak eninde, bir parmak kalınlığında, kuru meşe ve benzeri sert ağaçlardan yapılır. Kara sabanın saban kısmının altından saplanır, üstünden çıkar; aynı istikamette oka saplanır. Oktan çıktığı noktaya bir delik delinir. Bu delik vizzik deliğidir. Vizzik, bir pim görevi yapar. Kılıcın aşağı inip yukarı çıkmasını sağlar. Vizzik, bu görevi ile sabanla okun arasındaki mesafeyi ayarlanan seviyede tutar ve rast gele derine, rast gele de yufkaya batmayı önlemiş olur.

İsmail BOZKURT – Anadolu Türk Aşiretleri – Avşar ve Diğer Türkmen Aşiretlerinin Yaşayışı ve Kültürleri- Sayfa 55

KİTAPLAR

MAKALELER

ŞAİRLER